Pak stof aan!

Database stof en endotoxinen

In deze web omgeving kun je een database met gegevens over de mate van blootstelling aan stof en endotoxine in verschillende sectoren van de agrarische en groene sector raadplegen. Dit kan je als bedrijf of adviseur helpen bij het maken van een globale inschatting van hoogte van blootstelling binnen een bedrijf in een sector. De database omvat gegevens voor de primaire agrarische en groene sectoren, en gegevens voor de aanpalende sectoren zoals (industriële) verwerking en handel (inclusief transport en overslag).

De web omgeving en de database zijn ontwikkeld door het IRAS Universiteit Utrecht als onderdeel van het project "Pak stof aan!" van Stigas en is mede gefinancierd door een subsidie van het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Meer informatie over de totstandkoming van deze web omgeving en hoe de gegevens verkregen zijn staat omschreven onder het kopje informatie in het menu.

Naar Database stof en endotoxinen

Welke gegevens vind je hier?

Beschikbare gegevens uit Nederland en het buitenland over blootstelling aan inhaleerbaar stof en endotoxinen worden per sector in een tabel samengevat weergegeven (o.a. aantal in eerdere studies uitgevoerde metingen, gemiddelde waarde, mate van spreiding en spreidingsbreedte [minimum en maximum waarde]). Tevens wordt indien mogelijk de waarschijnlijkheid van overschrijding van grenswaarden voor organisch stof en endotoxine blootstelling weergeven.

Wat kan je ermee?

De gegevens in de database zijn bruikbaar in de tweede fase van het proces van beoordelen van blootstellingssituaties: het maken van een eerste globale inschatting van de hoogte van blootstelling aan stof en endotoxinen (zie figuur 1). Met de informatie uit de database kan worden ingeschat of grenswaarde overschrijding waarschijnlijk is. Op basis hiervan kan beslist worden óf en welke verdere acties nodig zijn, bijvoorbeeld nader gedetailleerd onderzoek naar blootstelling binnen het bedrijf, óf direct toepassen van beheersmaatregelen alvorens nader gedetailleerd onderzoek naar blootstelling uit te voeren.

Schema Globale inschatting Blootstelling

Figuur 1: Schematisch overzicht van de fasen die nodig zijn
voor het beoordelen van blootstellingsituaties. Bron: Spaan et al. [2008]

Grenswaarden

Er zijn geen publieke grenswaarden voor stof en endotoxine blootstelling. Sinds de wijziging van de Arbowet in 2007 zijn werkgevers en werkenden zelf verantwoordelijk voor het veilig omgaan met stoffen op de werkplek. Werkgevers moeten zelf grenswaarden vaststellen, tot een niveau waarbij geen schade aan de gezondheid van werkenden kan ontstaan. Deze grenswaarden worden private grenswaarden genoemd. In de huidige tool is conform de systematiek voor het afleiden van private grenswaarden gebruik gemaakt van informatiebronnen uit het buitenland en rapportage van de Gezondheidsraad. Bij het bepalen van waarschijnlijkheid van grenswaardeoverschrijding is voor stofblootstelling vergeleken met de Deense grenswaarde voor organisch stof van 3 mg/m³. (Arbejdstilsynet, [2007]) Voor endotoxine is gerekend met de gezondheidskundige advieswaarde van de Nederlandse Gezondheidsraad van 90 EU/m³. (Gezondheidsraad, [2010]) Beiden zijn van toepassing op 8-uur tijdsgewogen gemiddelden en de inhaleerbare fractie. Meer achtergrondinformatie over stof en endotoxine staat beschreven onder het kopje informatie in het menu.

Vuistregels bepaling waarschijnlijkheid grenswaardeoverschrijding

De waarschijnlijkheid van grenswaardeoverschrijding beoordeel je aan de hand van de berekende overschrijdingskans of door vergelijking van geometrisch gemiddelde concentraties met signaleringswaarden.

Overschrijdingskans

De overschrijdingskans is alleen berekend wanneer individuele meetgegevens beschikbaar zijn en er minimaal 5 metingen per functie beschikbaar zijn. De kans op overschrijding wordt uitgedrukt in een percentage, en geeft een schatting over hoeveel van de blootstellingsmetingen boven de grenswaarde zullen liggen. Vuistregels voor de beoordeling van de overschrijdingskans zijn in onderstaande tabel weergeven.

Signaleringswaarden

Als er geen kans op grenswaardeoverschrijding berekend is zal op een andere manier een inschatting gemaakt moeten worden. In onderstaande tabel beschrijven we welke signaleringswaarden voor geometrisch gemiddelde blootstelling dan gehanteerd kunnen worden. Deze signaleringswaarden zijn gebaseerd op de methodiek en gebruik makend van de gegevens over spreiding in stof en endotoxinen blootstelling van een groot gegevensbestand zoals beschreven in Schinkel et al. [2007].

Signalering	Overschrijdingskans	Signaleringswaarde geometrisch gemiddelde stof	Signaleringswaarde geometrisch gemiddelde endotoxine
◆ Acceptabel; kans op overschrijding is laag	`< 5%`	`≤ 0,2 mg/m³`	`≤ 12,5 EU/m³`
◆ Overschrijding treedt soms op; doe metingen voor een meer gedetailleerde kwantitatieve schatting van blootstelling	`5-30%`	`> 0,2–0,7 mg/m³`	`> 12,5–45 EU/m³`
◆ Overschrijding treedt regelmatig op; pas meteen beheersmaatregelen toe en schat of bepaal de blootstelling opnieuw.	`> 30%`	`> 0,7 mg/m³`	`> 45 EU/m³`
Tabel. Vuistregels met betrekking tot beoordeling van overschrijdingskans en signaleringswaarden..

Disclaimer

Bovenstaande vuistregels en de database stof en endotoxinen blootstelling zijn met uiterste zorgvuldigheid samengesteld. Het IRAS aanvaardt geen aansprakelijkheid voor de gevolgen van eventuele fouten en/of onvolledigheden. In een specifieke situatie moet op basis van deze gegevens en beoordeling van de werksituatie van een arbeidshygiënist altijd een eigen afweging worden gemaakt.